“ลิง ค่าง บ่าง ชะนี”
“ซนเป็นลิงเป็นค่าง”
เพื่อนๆหลายคนอาจจะเคยได้ยินประโยคเหล่านี้ ที่คำว่า “ลิง” กับ “ค่าง” มักจะใช้ร่วมกันเป็นเป็นคำซ้อนในสำนวนไทย อย่างคำว่า “ลูกลิงลูกค่าง” ก็ใช้เป็นคำอุปมาเปรียบเทียบกับเด็กๆที่มีความซุกซน อยู่ไม่สุข และชอบปีนป่าย ลิง กับ ค่าง อาจจะดูเป็นสัตว์ที่หน้าตาคล้ายๆกัน ชนิดใกล้เคียงกัน และอาศัยอยู่บนต้นไม้เหมือนกัน แต่ในความเหมือนนั้น ก็มีความแตกต่างกันอยู่บ้าง แล้วทั้งลิง และ ค่าง นั้น แตกต่างกันตรงไหนบ้าง?
สิ่งที่ต่างกันของลิงกับค่าง
1.การจัดหมวดหมู่ของสิ่งมีชีวิต หรือ อนุกรมวิธาน
ทั้งลิง และ ค่าง เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในอันดับไพรเมตเหมือนกัน อยู่ในวงศ์ลิงโลกเก่าเหมือนกัน แต่ ต่างกันที่วงศ์ย่อย (Subfamily) คนละวงศ์ย่อยกัน ลิง จะอยู่ในวงศ์ย่อย Cercopithecinae ในขณะที่ค่าง อยู่ในวงศ์ย่อย Colobinae
2.ชื่อภาษาไทยต่างกัน ชื่อภาษาอังกฤษก็ต่างกัน
คำว่า ลิง โดยทั่วไปในภาษาอังกฤษจะเรียกกว้างๆว่า Monkey แต่สำหรับค่างในภาษาอังกฤษ มีชื่อสามัญว่า Leaf Monkey (ลิงใบไม้) หรือบางครั้งใช้คำว่า Langur หรือบ้างก็เรียกว่า Lutungs (ลู่ตุงเป็นค่างสกุลหนึ่งที่อาศัยอยู่ในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้)
3.รูปร่างลักษณะ
ลิง ส่วนใหญ่จะมีความยาวหางที่หลากหลาย ทั้งลิงที่หางสั้น เช่น ลิงกัง ลิงเสน ลิงที่หางยาวปานกลาง เช่น ลิงวอก และ ลิงหางยาว เช่น ลิงแสม แต่สำหรับค่างแล้ว จะมีหางที่ยาวเป็นสองเท่าของลำตัวเกือบทุกชนิด ผู้เขียนสันนิษฐานว่าน่าจะช่วยในด้านการทรางตัวเวลาที่ค่างเกาะหรืออยู่อาศัยบนต้นไม้ นอกจากนั้น ค่างยังมีรูปร่างที่ค่อนข้างเพรียวแต่กับลงพุง สาเหตุที่ค่างมีพุงกลมๆที่น่ารัก โดยเฉพาะค่างตัวเต็มวัย อาจจะมาจากการที่ค่างมีระบบการย่อยอาหารที่ต่างจากลิง
4.ที่อยู่อาศัย
ภาพที่คุ้นตาคนไทย เราจะพบว่าลิงแสนซุกซนนั้น จะอยู่อาศัยได้ทั้งบนต้นไม้ หรือลงมานั่งเล่นพักผ่อนตามพื้นดินบ้าง แหล่งท่องเที่ยวบ้าง ตามโบราณสถานบ้าง นั่นเป็นเพราะลิงสามารถใช้ชีวิตและมีการเคลื่อนไหวได้ดีทั้งบนต้นไม้และบนพื้นดินแต่สำหรับค่างแล้ว ถือเป็นไพรเมต ประเภทอาศัยอยู่บนต้นไม้ (arboreal) มากกว่าอาศัยอยู่บนพื้นดิน (terrestrial) อย่างไรก็ดี บนโลกของเราก็มีค่างหลายชนิดพันธุ์ บางชนิดก็นิยมอาศัยอยู่บนพื้นดินมากกว่าบนต้นไม้ก็มี เช่น ค่างหนุมานใช้เวลาประมาณ 80% อยู่บนพื้นดิน
5.อาหารการกิน
ลิงโลกเก่าส่วนใหญ่กินอาหารค่อนข้างหลากหลาย (omnivores) ซึ่งแน่นอนว่าไม่ได้กินแต่กล้วยอย่างลิงในการ์ตูน หรืออย่างที่เราเข้าใจกัน ลิง กินได้ทั้งผลไม้หลายชนิด ผัก ถั่ว เนื้อสัตว์จากแมลงเล็กๆ ลิงแสมที่อยู่ริมทะเล สามารถกินหอยนางรมได้ แต่ในขณะที่ค่างเป็นพวกกินใบไม้เป็นหลัก (folivore) และมีลำไส้ที่สามารถย่อยใบไม้และพืชได้เท่านั้น (foregut fermentation) ซึ่งสอดคล้องกับแหล่งที่อยู่อาศัย ที่ค่างมักจะอาศัยอยู่บนยอดไม้ เพราะบนยอดไม้คือแหล่งอาหารของพวกเขานั่นเอง
6.นิสัยใจคอ
เราคงเคยได้ยิน เรื่องลิงที่ซุกซนมากๆ บางครั้งถึงขั้นก้าวร้าวและเป็นหัวโขมยกันเลยทีเดียว เช่น ลิงที่อาศัยอยู่ตามชุมชนเมือง หรือแหล่งท่องเที่ยวต่างๆ จะมีความคุ้นเคย และ คลุกคลีกับมนุษย์มาก จนทำให้พฤติกรรมมีความคุ้นเคยกับมนุษย์เนื่องจากการปรับตัว แต่สำหรับค่างนั้น มักอาศัยอยู่บนยอดไม้เป็นหลัก ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ป่า มีความคลุกคลีกับมนุษย์น้อย ค่างจึงค่อนข้างมีความก้าวร้าวน้อยกว่าลิงและแทบจะไม่เคยได้ยินข่าวว่าค่างทำร้ายมนุษย์เลยค่ะ
7.สีสันที่หลากหลาย
สำหรับลิงแล้ว สีที่คุ้นตา จะเป็นสี Earth Tone คล้ายๆกับสีของพื้นดิน เช่น สีน้ำตาลอ่อน น้ำตาลเข้ม แต่สำหรับค่างแล้ว หลายชนิดพันธุ์ จะมีสีที่หลากหลายกว่า เช่น สีที่หลากหลายภายในตัวเดียว อย่าง ค่างสี่สี (Pygathrix cinerea) ค่างห้าสี (Pygathrix nemaeus) ค่างที่มีสีโทนสีแดง-น้ำตาล เช่น ค่างใบไม้แดง (Presbytis rubicunda) ค่างที่มีสีโทนเหลือง-ทอง เช่นค่างชวาตะวันออก (Trachypithecus auratus)ค่างจมูกเชิดสีทอง(Rhinopithecus roxellana)ค่างที่มีโทนสีเทา เช่นค่างแว่นถิ่นใต้(Trachypithecus obscurus)ค่างหนุมานถิ่นเหนือ(Semnopithecus entellus)
หวังว่าคงจะพอแยกค่างออกจากลิงได้บ้างนะคะ ถ้าหากเพื่อนๆบังเอิญเจอค่างในธรรมชาติที่ไหน อย่าเผลอให้ขนม หรือ เผลอให้มันกินแต่กล้วย นะคะ ไม่อย่างนั้นมันจะไม่สบาย ปวดท้อง มีปัญหาทางด้านลำไส้ มันอาจจะไม่มีใครพามันไปหาคุณหมอได้ทันค่ะ ปล่อยให้เขาหาอาหารที่เขาชอบกินเองตามธรรมชาติดีที่สุดค่ะ
อ้างอิง
https://animaldiversity.org/accounts/Semnopithecus_entellus/
https://en.wikipedia.org/wiki/Colobinae